Anayasa Mahkemesi’nin Resmi Gazete’de yayımlanan kararına nazaran, Patnos Ağır Ceza Mahkemesi ile İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemeleri, TCK’nin 220. hususunun “Örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt ismine hata işleme” kabahatini düzenleyen 6. fıkrasının Anayasa’nın 2, 13 ve 38. hususlarına muhalif olduğunu ileri sürerek, iptali tarafında karar verilmesini yüksek mahkemeden talep etti.
Başvuru kararlarında, itiraz konusu kuralın kamu gücünü kullanan organların keyfi davranışlarının önüne geçecek ve şahısların hukuku bilmelerine yardımcı olacak halde erişilebilir ve öngörülebilir olmadığı, kuralda bellilik bulunmamasının hukuku devlet ile hatada ve cezada yasallık prensipleriyle bağdaşmadığı ileri sürüldü.
Talebi kıymetlendiren Anayasa Mahkemesi, kararında, itiraza bahis kuralın erişilebilir nitelikte kanun kararı olduğuna, bununla birlikte kuralın belli olduğunun söylenebilmesi için uygulamasıyla ortaya çıkacak sonuçların da öngörülebilir olması gerektiğine vurgu yapıldı.
AA’nın haberine nazaran; kararda, kuralın kamu otoritesinin Anayasa ile korunan temel haklara yönelik keyif müdahalesine karşı esirgeyici tedbir içerip içermediğinin de belirlenmesi gerektiği söz edildi.
“SUÇUN KAPSAMINI GENİŞLETİYOR”
Kuralda yer alan “örgüt ismine işlenin suç” kavramından ne anlaşılması gerektiğine dair rastgele bir düzenlemeye yer verilmediğin ve işlenen kabahatler ortasında bir ayrım yapılmadığının anlaşıldığı lisana getirilen kararda, şu tabirlere yer verildi:
“Başka bir sözle, niteliğine ya da tartısına bakılmaksızın, rastgele bir hatanın örgüt üyesi olmayan bir kişi tarafından bir örgüt ismine işlendiği değerlendirildiğinde, bireyler ayrıyeten örgüte üye olma hatasından da cezalandırılmaktadır. Bu durum son derece ağır bir itham ve ceza öngören bir hatanın kapsamını ölçütleri meçhul olacak biçimde genişletmektedir. Yargı makamlarının da örgüt ismine işlenen kabahat kavramını her somut olayın özelliklerine nazaran farklı yorumladıkları ve makullüğün yargısal yorumla da sağlanamadığı anlaşılmaktadır.”
“YETERLİ BİR MÜNASEBETLE GÖSTERİLMELİ”
Kişinin örgüt ismine hata işlediğinin kabul edilmesi durumunda örgüte üye olma kabahatinden da cezalandırılmasın bellilik incelemesi bakımından gözetilmesi gereken öbür bir konu olduğu belirtilen kararda, “İlke olarak kişinin silahlı örgüte üyelikten cezalandırılabilmesi için hareketlerinin sürekliliği, eşitliliği ve yoğunluğu yahut bu özellikler olmasa dahi cürmün niteliği ile örgütün maksadına ulaşma bakımından lakin örgüt üyeleri tarafından işlenip işlenemeyeceği gözetilmeli, örgütle organik bir bağının bulunduğu ve örgütün hiyerarşik yapısı içinde bilerek ve isteyerek hareket ettiği kâfi bir münasebetle gösterilmelidir.” değerlendirmesi yapıldı.
Kararda, şu tabirlere yer verildi:
“Buna rağmen itiraz konusu kural uygulandığında silahlı örgüte üye olma hatası bakımından aranan belli kaideler, örgüte üye olmayan fakat örgüt ismine kabahat isleyen bir kimse tarafından aranmamakta ve her iki kategorideki kimseler ortasında rastgele bir ayrım yapılmaksızın örgüte üye olmayan fakat örgüt ismine cürüm isleyen bir kimse örgüt üyesi olarak cezalandırılmaktadır. Bu prestijle bir kimse silahlı örgütle zayıf da olsa bir formda teması bulunduğu tez edilen bir hata işlediği gerekçesiyle, örgütle teması açıkça ortaya konulmaksızın, işlediği hatanın yanı sıra gerçek içtima kararları uyarınca ayrıyeten örgüt üyeliğinden de cezalandırılmaktadır. Bu durum, örgüt ismine kabahat işleyen kimsenin örgüt üyelerine nazaran daha ağır cezalarla müsabakasına neden olmaktadır.
Ayrıca kuralın bir temel hakla irtibatı olmayan cürümler bakımından da uygulanması mümkün olmakla birlikte işlenen hatanın temel hakların kullanımıyla ilgili olması durumunda kuralda yer alan örgüt ismine kavramının belirsizliğinden kaynaklı geniş yorumu nedeniyle kuralla söz özgürlüğü, toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme hakkı ya da örgütlenme yahut din ve vicdan özgürlüğü üzere temel haklar üzerinde güçlü bir caydırıcı tesir yaratılmaktadır.”
“KANUNİLİK KAİDESİNİ TAŞIMIYOR”
Kararda, itiraza husus kuralın, örgüt üyeliğine dair rastgele bir somut kanıt bulunmadan ve işlenen hatanın niteliği ve yükü prestijiyle örgütün gayelerine ne surette katkıda bulunduğu da dikkate alınmadan şahısların örgüte üye olmak üzere son derece ağır bir kabahatten cezalandırılmalarına neden olacak formda geniş yorumlanmaya da müsait olduğu, hasebiyle kuralın kamu otoritesinin keyfi uygulamalarını önleyecek biçimde muhakkak ve öngörülebilir nitelikte olmadığı, bu istikametiyle yasallık kaidesini taşımadığı da belirtildi.
İtiraza husus kuraldaki “örgüte üye olmamakla birlikte örgüt ismine hata işleyen kişi, ayrıyeten örgüte üye olmak hatasından da cezalandırılır.” tabirinin Anayasa’nın 38. hususuna karşıt olduğuna hükmeden Anayasa Mahkemesi, TCK’nin “Örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt ismine hata işleme” hatasını düzenleyen 220. hususunun 6. fıkrasını oy birliğiyle iptal etti.
Kararda, birinci cümlenin iptali üzerine uygulanma imkanı kalmayan birebir fıkradaki ikinci ve üçüncü cümlelerin de iptalinin gerektiği belirtildi.
Yüksek mahkeme, kararın 4 ay sonra yürürlüğe girmesini uygun gördü.
KAYNAK: AA
02:00
News
Genel
Genel
Genel
Genel
Genel
Genel
