9 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe giren ve Resmi Gazete’de yayımlanan Türkiye Barolar Birliği Reklam Yasağı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, avukatlık mesleğindeki reklam yasağına ait değerli düzenlemeler getirdi. Bu yeni düzenlemeyle birlikte, avukatların çevrim içi platformlarda ve öbür bağlantı araçlarında mesleklerini icra ederken uymaları gereken kurallar daha sıkı ve net bir formda tanımlandı. Bilhassa avukatların toplumsal medya ve başka dijital mecralarda meslek prestijini zedeleyici davranışlardan kaçınmaları gerektiği vurgulanırken, reklam niteliği taşıyan her türlü içeriğin yasaklanması konusunda önemli adımlar atıldı.
Ancak, getirilen kimi yeni kuralların muğlaklığı ve uygulanabilirliği hakkında avukatlar ortasında tartışmalar sürüyor.
Avukat Muhammet Emir Çelik, yeni düzenlemenin ayrıntılarına ait bir yazı kaleme aldı.
REKLAM YASAĞI YÖNETMELİĞİ
09.08.2024 tarihinde Avukatlık mesleğindeki reklam yasağına ait yol ve asılları düzenlemek amacıyla TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ REKLAM YASAĞI YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi.
21.11.2003 tarihinde resmi gazetede yayınlanmış olan TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ REKLAM YASAĞI YÖNETMELİĞİ her ne kadar çeşitli hususlarında değişikliğe maruz kalmış olsada uygulamada ilgili değişikliklerin tesiri ve uygulanıp uygulanmayacağı soruları şimdi cevaplanmış değil. Temelde yönetmeliğin güncellendiği ve uygulamada karşılaşılan sıkıntılara ait birkaç hususun eklendiği görülüyor.
YENİ DÜZENLEMEDE NELER VAR?
Yeni yönetmelik avukatlar hakkında değerli birtakım değişiklikler içeriyor.
Yönetmelik değişikliği ile birlikte özetle:
- 12. madde 7/9/2010 tarihli yönetmelikte ‘’ Yönetmelik kararlarına karşıtlığın tespiti halinde 15 gün içinde tersliğin giderilmesi aksi takdirde baro tarafından soruşturma başlatılacağı halinde iken karar yerini
‘’Yönetmelik kararlarına tersliğin tespiti halinde baro tarafından re’sen disiplin soruşturması açılır’’ kararına bırakmıştır. Taslak metnin münasebetinde yönetmeliğe karşıt aksiyonların cezasız kalmaması ve reklam yapma maksadına ulaşılmış olması nedeni ile hususun değiştirildiği belirtilmiştir. Yönetmelik mühlet, kapsam ve içerik ayrımı gözetmeksizin yasağa karşıtlık içeren her türlü davranışın cezalandırılacağını açıkça ve haklı olarak belirtmektedir.
- 7. hususun b bendinde çevrim içi yazılı görsel yahut işitsel irtibat araçlarında, avukatların, özel ömürlerine ait paylaşımlarında unvanlarını kullanmaları halinde avukatlık mesleğinin prestijini zedeleyici davranışlardan kaçınmaları gerektiği;
-
- 7. hususun c bendinde çevrim içi platformlarda, yazılı görsel yahut işitsel irtibat araçları ile avukatların ilgilenmekte olduğu çalışmaların reklam olacak formda ön plana çıkarılamayacağı, tarafların sözcüsü üzere hareket edilemeyeceği, iş elde etmek emeli ile genel ve soyut bilgilerin yazılı yahut görsel olarak paylaşılamayacağı;
- 7. Hususun ç bendinde çevrim içi platformlarda, yazılı görsel yahut işitsel bağlantı araçları ile, her ne sıfat altında olursa olsun katıldıkları yahut bir kesimi oldukları yayınlarda, reklam sayılabilecek her türlü davranıştan, avukatlık mesleğinin prestijini zedeleyici her türlü açıklama ve paylaşımdan kaçınılmak zorunda olunduğu;
- 7.maddenin e bendinde avukatların, çevrim içi platformlarda bedel karşılığı yahut bedelsiz olarak hazırladıkları, hazırlattıkları ya da kendilerine ait olarak hazırlanan içerikleri ön plana çıkaracak iş ve süreçlerde bulunamayacağı, arama motorlarında üst sıralarda yer almaya yönelik yönlendirici kod, anahtar sözcük, alt alan ismi, sayfa adresi kullanılamayacağı yahut gibisi prosedürlerin uygulanamayacağı;
- 7.maddenin f bendinde iş elde etme maksadına yönelik olmamak ve meslektaşlarıyla rekabete yol açmamak kaydıyla, baro veya Türkiye Barolar Birliği organ ve başkanlık seçimleri ile genel yahut mahallî seçimlerdeki adaylıklarına ait bilgileri seçim tarihinden azami 2 ay önce başlayıp seçimi izleyen 10 gün içinde sona erdirmek kaydı ile yazılı, işitsel, görsel irtibat araçları ile çevrimiçi platformlar yoluyla duyurulabileceği;
hüküm altına alınmıştır.
NEDEN GELDİ
Yukarıda sayılan unsurların pek birçoklarının değişiklikten evvel de var olduğunu göz önüne alırsak düzenlemenin neden geldiğini anlamak mümkün değil. Çünkü değişen yönetmeliğin 7. Hususunun f bendi geçtiğimiz haftalarda ihlal edildi, buna rağmen öteki hususlar aslında yol olmuş vaziyette. Birtakım avukatların toplumsal medya paylaşımlarında meslek etiğine alışılmamış olarak özel hayatları ve avukatlık sıfatlarının iç içe geçmesi, bunu haksız rekabete ve reklam yasağına muhalif olarak avantaja dönüştürme gayreti, adliyelerde bağımsız yargı mercilerine olan yakınlığın toplumsal medya üzerinden gösterilme eforu, takip edilen davalarla ilgili olarak tarafların şahsî datalarını de ihlal edecek boyutta paylaşımlar yapılması son periyotta kamuoyunda önemli rahatsızlıklar yaratmıştı. Gerçekten taslak metnin münasebetinde de bu doğrultuda tabirlere yer verilmiştir.
Değişiklikten evvel reklam yasağına ait yönetmeliğe muhalif davranışların kapsamının çok dar yorumlandığını, sadece toplumsal medyada gündem oluşturan terslikler için baroların ilgili yönetmeliği uyguladığını biliyoruz. Toplumsal medyada çeşitli mesleksel paylaşımlar yapan sayfa ve kümeler ortasında reklam yasağının ihlal edildiği durumlar paylaşılsa da ne yazık ki bugüne kadar yürürlüğe girmiş olan reklam yasağı yönetmelikleri kâğıt üzerinde kalmaktan öteye gidememiştir. TBB disiplin konseyinin 2024 yılı kararları ortasında reklam yasağına karşıtlık sebebi ile verdiği kararların sayısını incelemenin ilgililer için gereğince yol gösterici olacağı kanaatindeyim.
Bir ihtimal yönetmeliğin sahiden güncellenmek suretiyle uygulamaya konulmasının amaçlandığını varsayarsak (ki bu çok optimist bir yaklaşım olur) bu seferde pek çok avukat meslektaşın yıllarca yönetmeliğin gerektiği üzere uygulanmaması sebebiyle alıştırıldıkları de facto uygulamaları yasaklanmış ve eksik bir düzenleme sebebi ile artık de muğlak bırakılmış görünüyor.
NASIL YORUMLANMALI
Bir düzenleme gerekli miydi? Elbette. Bu biçimde mi yapılmalıydı? Maalesef hayır. Toplumsal medyada sıklıkla görülen ve halihazırda zati pek uygulanmayan yönetmeliğin az sayıda da olsa isabetli birkaç değişikliğe imza attığı söylenebilirse de uygulaması hassas ve ince ince düzenlenmesi gereken rekabet yasağı konusunda baştan savma ve muğlak değişikler getirdiği açıktır. Her ne kadar avukatlar ortasında yönetmeliğe reaksiyon çok büyük ve iptal edileceği inancı yaygın olsada uygulamaya geçmesi halinde sorun yaratacak birkaç noktaya değinmekte yarar var.
Öncelikle yönetmelikte reklamın tarifine yer verilmemiş olması büyük bir eksiklik. Ticari Reklam ve İlânlara Ait Prensipler ve Uygulama Temellerine Dair Yönetmelikte ticari reklam: mal, hizmet yahut marka tanıtmak, amaç kitleyi oluşturanları bilgilendirmek ve ikna etmek, satışını yahut kiralanmasını sağlamak ya da arttırmak gayesiyle reklam veren tarafından rastgele bir mecrada yayımlanan pazarlama bağlantısı niteliğindeki duyuru biçiminde tanımlanmıştır.
Örnek olarak 7. unsurun c bendinde iş elde etmek maksadı ile genel ve soyut bilgilerin yazılı yahut görsel olarak paylaşılamayacağı söz edilmiş. Nedir genel ve soyut, kime nazaran genel ve soyut? İş elde etme emelinin tarifi, bunu belirlemede kullanılacak kriterler nelerdir ve buna ait ispatı kim nasıl yapacaktır?
Bu ve gibisi soruların yanıtının verilmediği bir yönetmelik sürpriz yumurtadan farksızdır.
İşte bu noktada yönetime tanınan takdir yetkisinin avukatların tabir özgürlüğünü etkilemeyeceğini kim savunabilir, üstelikte mesleği saygınlığına bağlı olan avukatlar hakkında haksız da olsa yürütülecek bir soruşturmanın avukatların prestijine ve müvekkil etrafına vereceği ziyan geri dönülemez boyutta olacaktır. Hakikaten unutulmamalıdır ki avukatların faaliyet çerçevelerinin net ve isabetli düzenlenmemesi temsil edilen vatandaşların da aldığı hukuk hizmetinin kalitesini ve beklenilen faydayı azaltacaktır. Ayrıyeten mevzuatta yer verilen muğlak sözler ile yargı erkine tanınması gereken takdir yetkisi yönetime tanınmış olmakta, kanun yapma tekniğine ters davranılmış ve Anayasanın 2. hususunda söz edilen adalet anlayışının dışına çıkılmış olmaktadır.
Asıl yasaklanması gereken 7. Hususun e bendinde de belirtildiği üzere hazırlanan içeriklerin yayımlandığı sitelerin ilgili kodlar kullanılmak sureti ile internet tarayıcılarında ön plana çıkartılmasıdır. Ama aktüel hali ile düzenleme her iki durumu da engellemekte ve böylelikle avukatların internet sitesi içerikleri oluşturmalarını engellemektedir. Hakikaten internet sitelerinde herkesin anlayabileceği genel ve kolay bilgiler paylaşılmadığı takdirde maksat kitleye yönelik paylaşım yapmanın da avukatlar açısından bir manası kalmayacaktır.
Bir yönetmelik çıkarılırken yaptırımlara elbette yer verilmeli lakin bununla bir arada açık kapılar bırakılmak sureti ile izlenmesi gereken yol da ortaya konmalı, yönetmelik ile düzenlenen süjelere gerekli yönlendirme yapılmalıdır. Hakikaten kelam konusu düzenleme bu açıdan bilgi çağının gerisinde, yeni kuşak avukatların tam önünde duruyor.
İfade etmek gerekir ki avukatlık hür bir meslek olmakla birlikte avukatın gördüğü hizmet kamu hizmetidir. Hür meslek ve kamu hizmeti kavramlarının ilgisi avukatlık mesleğinin uygulanması açısından sağlam bir temele oturtulmalıdır. Avukatlık mesleğinin prestiji ve meslektaşların en temel meseleleri dikkate alınmadan yapılacak her türlü düzenleme günümüzde de deneyim edildiği üzere havada kalacak ve uygulanamayacaktır.
İsabeti tartışılır olmakla birlikte sonuncu olarak umulur ki yeni yönetmeliğin eskilerinden farkı uygulanması olur.
Av. Muhammet Emir ÇELİK
02:00
News
Genel
Genel
Genel
Genel
Genel
Genel
